جلسه شانزدهم معرفی سازه های فولادی
معرفی سازه های فولادی
خاک رس برای مصارف ساختمانی
خاک رس از ارزانترین و فراوانترین مواد چسباننده ساختمانی بوده و نوعی چسباننده هوایی به شمار می رود که به صورت فیزیکی، خشک و سفت می شود. خاک رس مخلوطی از کانی های مختلف بوده و از پوسیدن فلدسپاتها و میکاها به وجود آمده اند. خاک رس دارای فرمول شیمیایی هیدرو سیلیکات آلومینیوم به همراه اکسیدهای قلیایی و قلیایی خاکی هستند. خاک رس خالص، سفید رنگ است، ناخالصی ها آن را رنگین می کنند. خاک رس کبود حاوی FeOیا خاک نباتی است، خاک رس سیاه یا خاکستری کم و بیش دارای زغال است. خاک رس سرخ Fe2O3 و خاک رس زرد، هیدروکسید آهن به همراه دارد.
خاک رس آب می مکد و ورم می کند، به هنگام خشک شدن، جمع شده و ترک می خورد. دانه های خاک رس به شکل پولکهایی است که نازکی آنها بسته به نوع کانی از یک هزارم میکرون تا ۲میکرون است و در ازای آنها از ۱۰۰هزارم تا ۳۰۰هزارم میکرون، وزن ویژه فضایی خاک رس عموماً از ۱۵۰۰( به حالت شل) تا ۱۷۰۰کیلوگرم بر متر مکعب (به حالت فشرده و سخت) می باشد. خاک رس آبرفتی توسط آب، باد و یا در بستر یخچال ها جابه جا شده و ناخالصی هایی در طول مسیر به آن اضافه گردیده که سبب تغییر رنگ آن شده است. خاک رس آبرفتی مانند خاک آجر، خاک سرامیک و خاک نسوز، حاصل ته نشین شدن مواد در کف بستر آب های جاری هستند. به جز مواد رنگزا، ناخالصیهای دیگری نیز در خاک وجود دارد که از آن جمله می توان ماسه سیلیسی، ماسه آهکی، فلدسپاتها، سولفاتها، املاح آهن، لای و اجزای نباتی به ویژه ریشه گیاهان را نام برد. بسته به میزان ناخالصی، خاک رسها به سه گروه پرمایه، میان مایه و کم مایه تقسیم بندی می شوند که بدیهی است خاک رس پرمایه کمترین ناخالصی را دارا هستند.
خاک رس در ساختن شفته، ملات های گل آهک، گچ و خاک، گل و کاه گل مصرف می شود. مصرف خاک در ملات گچ و خاک برای ارزان شدن و کندگیر کردن آنست. در ملات گل آهک و شفته، خاک رس با آهک ترکیب شده و پس از مدتی سیلیکاته ها و آلومینات ای کلسیم ایجاد می شود، این ترکیب نیاز به هوا نداشته و بنابراین ملات گل آهک و شفته جزء ملات های آبی محسوب می شوند.
خاک رس پس از آب مکیدن، چسبناک، خمیری و شکل پذیر می شود. میزان آبمکی خاک رس بسته به نوع دانه ها و ریزی آنها است. ملات گل خالص تا هنگامی که تر است، حفره ریزی ندارد و آب نمی تواند از آن نفوذ کند و از این رو برای آببندی آبگیرها و استخرها و بام می توان آن را مصرف کرد. این ملات پس از خشک شدن جمع شده و ترک می خورد و در این حالت آب می تواند در آن نفوذ کند بنابراین برای جلوگیری از ترک خوردن به آن کاه می افزایند.
انطباق با مشخصات و استانداردها
خاک رس مصرفی در هر پروژه باید از نظر ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و سایر مشخصه ها با آنچه در نقشه ها، مشخصات فنی خصوصی، دستور کارها و دیگر مدارک پیمان ذکر شده است، مطابقت داشته باشد. نوع خاک رس و محل معدن آن باید قبلاً به تصویب دستگاه نظارت برسد. چنانچه تا زمان انعقاد پیمان استانداردهای ایرانی در باره خاک رس برای مصارف ساختمانی تدوین یا تجدید نظر شود، این استانداردها ملاک عمل قرار خواهند گرفت تا زمانی که استاندارد ایرانی در برخی موارد تدوین نشده باشد در درجه اول استانداردهای ”سازمان بینالمللی استاندارد “ISOمعتبر خواهد بود و در صورت نبودن استاندارد مذکور، به ترتیب استانداردهای آمریکایی ، ASTMآلمانی DINو بریتانیایی BS دارای اعتبار بوده و مورد عمل قرار خواهد گرفت.
ویژگیها و حداقل حدود قابل قبول
خاک رس مصرفی در هر پروژه باید حتی المقدور خالص و عاری از مواد آلی، ریشه گیاهان و سایر بقایای نباتی باشد. میزان سولفات ها در خاک رس بر حسب SO3نباید بیش از ۰٫۵ % و میزان کلرورهای سدیم و پتاسیم آن مجموعاً بیش از %۰٫۱باشد. وجود دانه های سنگی درشت برای مصرف خاک در شفته، مشروط بر اینکه دانه بندی مناسبی داشته باشد اشکالی ندارد، ولی در مورد ریزی دانه های خاک رس مصرفی در ملاتها، حداکثر %۷٫۵از دانه ها می توانند بر روی الک ۱۴۹میکرون بمانند. حد خمیری PLخاک رس برای ملات باید بین ۱۷تا ۳۰باشد.
