سقف تیرچه کرومیت
سقف تیرچه کرومیت : در این مقاله ماهیت
و عملکرد تیرچه کرومیت را بررسی می کنیم و اطلاعات لازم از آنچه که باید در مورد تیرچه کرومیت بدانید را در اختیار
شما دوستان قرار میدهیم.
کرومیت چیست؟
امروزه تیرچه های کرومیت یکی از مهمترین گزینه ها در پشت بام ساختمانها هستند. این نوع تیرچه بسیار مقرون به
صرفه است ، به خصوص که می توان چندین سقف در کنار هم کاشت. تولید و طراحی این نوع تیرچه ها کاملاً مطابق
با آیین نامه رفتار و انتشار شماره ۱۵۱ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور است. یکی از مهمترین مشکلات در محاسبه
و طراحی تیرچه های کرومیت در این جهت ، استفاده از نرم افزار طراحی تیرچه کرومیت برای اصلاح این نقص است.
با استفاده از این نرم افزار علاوه بر اینکه تیرچه ها برای تحمل بار خیلی ضعیف نیستند ، از طرف دیگر ، طراحی فلز را بهینه
می کند تا از اضافه شدن بیش از حد و در نتیجه آسیب رساندن به پوشنده جلوگیری کند.
مزایای سقف تیرچه کرومیت
- طراحی و محاسبه دقیق توسط واحدهای فنی و حسابداری
استفاده از ورق و گوشه های تولید شده در کارخانه های معتبر
استفاده از پارچه های مختلط در تولید دریچه های زیگزاگ
وزن قابل قبول
ساخت و ساز استاندارد با کیفیت بالا
بدون استفاده از میلگرد ، ضایعات ورق و گوشه
استفاده از الکترودهای باکیفیت در فرایند جوشکاری
طول مناسب اتصالات جوشکاری
تاریخچه سقف تیرچه کرومیت
همان طور که در مقاله سقف تیرچه بلوک اشاره نمودیم با رواج سقف های تیرچه بلوک برخی از مشکلات طاق ضربی رفع شد.
اما سقف تیرچه بلوک ایراداتی نیز داشت.
عمده ترین ایراد این سقف نیاز به شمع بندی در زیر سقف می باشد.
شمع بندی مشکلاتی را در کارگاه ایجاد می کند که مهمترین آن ها عبارت اند از:
الف:دست و پا گیر بودن
ب:تحمیل کردن هزینه زیاد بر ساختمان
سقف های کرومیت به علّت خود ایستا بودن تیرچه ها نیازی به شمع بندی ندارند.
همین امر باعث می شود سقف کرومیت نسبت به سقف تیرچه بلوک از سرعت اجرایی بالاتری برخوردار باشد.
این سقف بر روی اسکلت های فولادی،بتنی و ساختمان های بنایی قابل اجرا می باشد.
توجه:معمولاً توصیه می شود برای دهانه های بیش از شش متر به علّت وجود لرزش حین اجرا و عدم گیرش
بتن از یک ردیف شمع در وسط تیرچه استفاده بشود.
نشریات مربوط به سقف کرومیت
اگر شما قصد دارید در زمینه طراحی سقف های کرومیت فعالیت نمایید می بایستی بر نشریه های ۱۵۱ و ۵۴۳ سازمان
مدیریت و برنامه‌ریزی کشور اشراف کامل داشته باشید. لازم به ذکر است روشهای ساخت و فولاد و بتن مصرفی همچنین
روشهای اجرا و ملزومات تحت شماره ۱۲۹۷۷ سازمان ملی استاندارد ایران می‌باشد.
روشهای اجرای سقف تیرچه کرومیت
به صورت کلی سقف کرومیت به دو روش اجرا می شود.
این دو روش عبارت اند از:
الف:سقف کرومیت با قالب دائمی
ب:سقف کرومیت با قالب موقت(کامپوزیت کرمیت)
در سقف های کرومیت با قالب دائمی جنس قالب می تواند از بلوک های سیمانی،سفالی و یا یونولیت باشد.
در سقف های کرومیت با قالب موقت جنس قالب ها عموماً فلزی می باشد .
در این متد قالب ها پس از بتن ریزی باز می شوند.
در روش دوم به دلیل عدم استفاده از بلوک در سقف وزن آن نسبت به روش اول کمتر می باشد.
سقف کامپوزیت کرومیت دارای وزنی در حدود ۲۴۰ کیلوگرم بر متر مربع می باشد.
همچنین در این سیستم به علت غرق شدن کامل جان تیرچه ها در بتن، لرزش کمتری در مقایسه با سیستم های
مشابه کامپوزیت معمولی و عرشه مشاهده می گردد.
اجزای سقف کرومیت
مهمترین قسمت های سقف های کرومیت عبارت اند از:
الف:تیرچه فولادی با جان باز
ب:میلگردهای حرارتی
ج:بلوک پر کننده با توجه به نوع سقف
د:کلاف عرضی
ه:بتن رویه
در ادامه هر کدام از موارد فوق را بررسی خواهیم نمود.
الف:تیرچه فولادی با جان باز
تیرچه فولادی با جان باز عنصر پیش ساخته‌ای است که به صورت خرپاهای ویژه دو سر ساده اجرا می‌شود و
در دو مرحله زمان اجرا و قبل از گرفتن بتن و دیگری پس از گرفتن بتن تحت بارگذاری قرار می‌گیرد.
اجزای تیرچه فولادی عبارت اند از:
- بال تحتانی
- اعضای قطری
- بال فوقانی
بال تحتانی از تسمه ساخته شده و به عنوان عضو کششی خرپا عمل می نماید.
اعضای قطری معمولاً از میلگرد می‌باشند و به عنوان عضو مورب خرپا عمل نموده.
اعضای قطری به کمک اعضای کششی و فشاری، ایستایی لازم را برای اعمال بارهای وارده تامین می کنند.
بال پایین یا ورق پایینی بایستی فاقد هرگونه اعوجاج و زنگ زدگی باشد و همچنین با استاندارد ملی شماره ۱۶۰۰ مطابقت داشته باشد.
توجه داشته باشید که هرگونه اعوجاج و زنگ زدگی بال پایین یا ورق پایینی باعث ضعف سقف و عدم اجرای جوشکاری مناسب می‌گردد.
میلگردهای تقویتی:
در بسیاری از موارد جهت اقتصادی نمودن پروژه از تقویت میلگرد برای بال فوقانی و ورق پایینی استفاده می‌شود. استفاده
از میلکرد تقویتی تنها در صورتی مجاز است که از نوع فولاد نرم یا نیم سخت باشد و با جوش مناسبی مطابق با ضوابط جوش
استاندارد ایران به ورق متصل شوند.
میلگردهای حرارتی
برای مقابله با تنش‌های ناشی از افت و تغییرات دما، میلگردهای افت و حرارت در جهت عمود بر تیرچه‌ها
در قسمت بالای سقف نصب می‌گردند.
بلوک ها
بلوک ها در سقف کرومیت عموماً نقش پرکننده داشته و در استحکام و مقاومت آن تاثیری ندارند.
جنس بلوک ها در سقف کرومیت عموماً یکی از موارد زیر می باشد:
- بلوک های سیمانی
- بلوک های سفالی
- بلوک های پلی استایرن
در مورد هر کدام از موارد فوق الذکر در مقاله سقف تیرچه بلوک به تفضیل پرداخته ایم.
همان طور که در قسمت روش های اجرای سقف کرومیت اشاره کردیم در سقف کرومیت با قالب
موقت(کامپوزیت کرمیت) از بلوک استفاده نمی گردد.
در این نوع روش اجرا قبل از بتن ریزی معمولاً از قالب های فلزی استفاده می شود.
سپس پس از بتن ریزی که بتن مقاومت کافی را بدست آورد قالب ها باز می شوند.
کلاف عرضی
استفاده از کلاف عرضی در سقف کرمیت الزامی می باشد.
عرض حداقل این کلاف ۱۰ سانتیمتر و حداقل شامل دو میلگرد به قطر حداقل ۱۲ میلیمتر است
در دهانه‌های کوچکتر از ۵/۵ متر اجرای حداقل یک کلاف عرضی الزامی است.
در دهانه‌های بزرگتر فاصله کلا‌ف‌ها باید به نحوی باشد که فاصله دو کلاف عرضی از ۲/۵ متر تجاوز نکند.
در دهانه‌های کوچکتر از ۳ متر نصب میلگرد و جوش دادن آن به تیرچه‌ها کفایت می‌کند و نیازی
به ایجاد فاصله بین بلوکها برای نفوذ بتن نیست.
متأسفانه در سقف‌های کرمیت کامپوزیت به سبب گیر کردن قالب‌ها و تکه دارشدن آنها معمولاً
دیده می‌شود که کلاف عرضی حذف شده و یا به شکل بسیار ناصحیحی کلاف عرضی صرفاً با میلگرد اجرا می شود که به هیچ وجه
تأمین کننده ضوابط نشریه ۱۵۱ نیست.
بتن رویه
بتن رویه قسمتی از تیر مرکب است که پس از جاگذاری تیرچه‌ها و بلوکها بتن‌ریزی می‌گردد.
بتن رویه پس از آنکه به مقاومت مورد نیاز رسید به کمک عضو کشی فولادی (تیرچه فولادی با جان باز) بار وارد بر
سقف را تحمل می‌کند.
مقاومت بتن رویه بر اساس دو فاکتور طراحی می شود.
این دو فاکتور عبارت اند از:
الف: طول دهانه
ب:بار وارده بر سقف
کش در سقف تیرچه کرومیت
وظیفه کش انسجام بخشیدن به سازه به‌خصوص در حین وارد شدن بارهای جانبی بر ساختمان است.
بعلاوه کشها کمک می‌کنند تا ستون‌ها در زمان اجرای بتن‌ریزی سقف از حالت راستای قائم خود (شاقولی) خارج نشوند.
امّا در سقف تیرچه کرومیت امکان حذف کشها در سازه های فولادی به نوعی یک مزیت برای این سقف محسوب می شود.
البته به دلیل محاسن ذکر شده توصیه می‌گردد که در اجرای سقف‌های کرمیت کشها حذف نشوند.
همچنین با توجه به اینکه اغلب محاسبان کشها را برای بارهای قائم طراحی نمی‌کنند لازم است در مجاورت کشها،
تیرچه حذف نشده و بلوکها روی کشها قرار نگیرند.
مراحل اجرای سقف کرومیت
عمده ترین مراحل اجرای سقف کرومیت عبارت اند از:
الف:نصب تیرچه ها در دهانه ها با توجه به طول دهانه ها و محاسبات مربوطه
ب:پر کردن فضای بین تیرچه ها با توجه به نوع سقف
ج:مش بندی
د:بتن ریزی
الزامات سقف کرومیت
- فاصله آزاد تیرچه ها نباید از ۷۵ سانتی متر تجاوز کند.
- عرض بال تحتانی تیرچه در صورت استفاده از بلوک های سفالی یا سیمانی نباید کمتر از ۱۲ سانتی متر و ۲/۷ ضخامت
- سقف باشد. در صورت استفاده از بلوک پلی استایرن این عرض نباید کمتر از ۱۴ ساتنی متر و ۲/۷ ضخامت سقف باشد.
- ضخامت ورق ها، نبشی ها و پروفیل هایی که جوشکاری می شوند، نباید از ۳ میلی متر کمتر باشد.
- ضخامت دال بتنی(بتن رویه) نباید از ۱/۱۲ فاصله تیرچه و ۵ سانتی متر کمتر باشد.
- در کلیه دهانه های سقف کرومیت اجرای کلاف عرضی ضروری است که شامل دو میلگرد به قطر حداقل ۱۲ میلی متر است
- یک میلگرد روی بال تحتانی و یک میلگرد زیر یا روی بال فوقانی به موازات هم به صورت عمود بر تیرچه ها به آنها جوش می شود
- و در دهانه های بالای ۳ متر کلاف های میانی حتماً باید با بتن اجرا شوند. در دهانه های کوچکتر از ۵٫۳ متر یک کلاف و در دهانه
- بین ۵٫۳ تا ۷٫۸ متر دو کلاف و در دهانه بیش از ۷٫۸ متر سه کلاف میانی مورد نیاز می باشد.
معایب سقف کرومیت
- ﻧﯿﺎزﺑﻪ ﻧﯿﺮویﻣﺎﻫﺮ و ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺮاﺋﯽآﻣﻮزش دﯾﺪه.
- تیرچه‌ها از لحاظ کیفیت ساخت بایدکاملاً کنترل شود و شرایط فنی و استاندارد ساخت باید در آنها رعایت گردد.
- مانند سقف‌های طاق ضربی داغ تیرچه بعد از گذشت مدّت زمانی از گچ‌کاری از زیر سقف نمایان می‌شود.منظور از داغ تیرچه، رد
- یا اثر تیرچه به علت ضخامت نازک گچ بر روی بال تحتانی تیرچه و جذب ذرات معلق در هوا در اثر خاصیت مغناطیسی آهن و بعضاً
- عدم اجرای ضد زنگ پایین تیرچه، قبل از گچ کاری و زنگ زدن آن می‌باشد.
- وسایل مورد نیاز در ساخت سقف کرومیت عبارت اند از:
- جرثقیل یا بالابر
- پمپ بتن
- اره
- تیشه
- فرز
- دستگاه جوش
- سیم آرماتوربندی
- انبر
